پساب‌های صنعتی بلای جان ماهیان رودخانه گاماسیاب

به گزارش صداوسیما مرکز کرمانشاه، صید ماهی با قلاب ماهیگیری همواره حس خاصی برایم داشته، یادآور دوران کودکی که گه گاهی از کنار رودخانه رد می‌شدم و تماشای چند نفر که قلاب ماهیگیری در آب انداخته اند و یا دیدن فیلم‌ها و کارتون‌هایی که شخصیت‌های آنها در کنار رودخانه با آرامش خاصی مشغول ماهیگیری بودند، این حس دوست داشتنی تا امروز هم با من همراه بود.

حالا هم کنار رودخانه هستم عده‌ای مشغول صیدند، اما آن چه می‌بینم با همه آن خاطرات تفاوتی از زمین تا آسمان دارد، اینجا عده‌ای تور‌های بزرگ در آب انداخته‌اند و ماهی‌هایی را صید می‌کنند که بوی مرگ می‌دهند و بوی تعفنشان تا دوردست‌ها هم به مشام می‌رسد آنها وقتی ما را می‌بینند از ما فاصله می‌گیرند و به نقطه‌ای دیگر می‌روند.

گاماسیاب رودخانه‌ای است که ماهی‌های آن شهرت خاصی در بین مردم دارد، گونه غالب این ماهی‌ها کپور ماهی است، اما این ماهی‌ها چند روزیست که با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند، تعداد زیادی از آنها که تخمین زده شده تا ۶۰هزار قطعه هم می‌رسد تلف شده اند و حالا عده‌ای سودجو مشغول صید ماهی‌های بیمار و آلوده‌ای شده اند که هنوز زنده مانده اند.

آن‌ها این ماهی‌ها را به بازار می‌برند و به فروش می‌رسانند، به همین دلیل اداره کل حفاظت محیط زیست استان در اطلاعیه‌ای از مردم خواست تا مدتی از خوردن ماهی‌های رودخانه‌ای خودداری کنند.

پسر جوانی که به حالتی غمگین کنار رودخانه نشسته می‌گوید: از صبح به عده‌ای که مشغول صید این ماهی‌های آلوده هستند هشدار می‌دهم که از صید کردن آنها خودداری کنند چرا که مواد سمی وارد بدنشان شده و آلوده شده‌اند، اما آنها توجهی نمی‌کنند.

چوپانی آنجا اجازه نمی‌دهد گله‌ی گوسفندانش از آب رودخانه بخورند، اما چند بز چموش خود را به گوشه‌ای از رودخانه می‌رسانند و رفع تشنگی می‌کنند او به من می‌گوید بیشتر از یک هفته است که این ماهی‌ها گروه گروه به پایین دست می‌آیند و شاهد مرگ آن‌ها هستم.

ماهی‌های ریز و کوچک در آب انگار مقاومت زیادی برای زنده ماندن دارند، یکی از محیط بانان اداره‌کل حفاظت محیط زیست می‌گوید: با توجه به اینکه آب رودخانه کم و امکان حرکت آن هم کم شده است احتمالاً این ماهی‌ها هم زنده نمانند چراکه حجم آلودگی زیاد است.

آقای کولانی می‌گوید: اکسیژن محلول آب را که قبل از این واحد صنعتی اندازه گیری کردیم حدود سه و نیم تا ۴درجه بود، اما پایین دست و بعد از ورود پساب صنعتی کمتر از نیم درصد بود که این نشان می‌دهد اکسیژن آب گرفته شده است.

اما این داستان غم انگیز از کجا شروع شد؟

چند روزی است پساب کارخانه قند بیستون در حوالی شهر بیستون و در نزدیکی رودخانه گاماسیاب وارد آب این رودخانه شده است. کارشناسان می‌گویند: فاضلاب‌ها و پساب‌های خروجی از صنایع ممکن است حاوی مواد سمی و مقادیر بالایی از فلزات سنگین باشند که با تخلیه این ضایعات به مجاری فاضلاب‌ها و روان اب‌های سطحی و کشاورزی، مقادیر زیادی از این فلزات به محیط وارد می‌شود.

آلودگی محیط با این آلاینده‌های خطرناک نهایتاً منجر به غیر بهداشتی شدن منابع آب آشامیدنی و در طولانی مدت، خطرات زیادی برای انسان و سایرموجودات زنده به همراه خواهد داشت.

حالا ورود همین پساب صنعتی به آب رودخانه باعث مرگ و تلف شدن تعداد زیادی از ماهی‌ها شده است.

در این ظهر دم کرده تابستان کمی از رودخانه دور می‌شویم و بعد از مدتی پیاده روی به طرف نقطه تلاقی فاضلاب صنعتی با آب رودخانه می‌رویم. ورود فاضلاب این واحد به داخل رودخانه از این قسمت کاملا مشخص است.

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: با توجه به اینکه ما تذکرات لازم را در روز‌های گذشته به این واحد صنعتی داده‌ایم امروز نسبت به دیروز حجم ورود پساب صنعتی کمتر شده است.

آقای الفتی می‌گوید: در همین حال شکایتی هم تنظیم و علیه کارخانه اقامه دعوا کرده ایم و منتظر رای دادگاه هستیم.

او می‌گوید: ما همچنین نمونه آب این رودخانه را به آزمایشگاه برده ایم که در نتیجه آن ورود پساب و مواد شیمیایی علت مرگ ماهی‌ها اعلام شد.

کم کم از رودخانه گاماسیاب که هزاران قطعه ماهی تلف شده و یا آلوده به مواد شیمیایی را با خود به دوردست‌ها می‌برد دور می‌شوم، حکایتی تلخ که تقریباً هر سال تکرار می‌شود و به این فکر می‌کنم که چه چیز مرگ این ماهی‌ها را جبران خواهد کرد، ماهی‌های بزرگ و کوچک و مار ماهی‌هایی که کمتر از نزدیک آنها را دیده بودم، اما حالا لاشه آنها به وفور در کنار رودخانه افتاده است.

*گزارشگر: پروین شهسواری