کرمانشاه خاستگاه قدیمی زعفران
شاید شما هم از حدود اواسط پاییز در دامنه‌ی کوه‌ها و دشت‌های استان گل‌های یاسی رنگی را دیده باشید این گل‌ها به صورت تک و 
یا در دسته‌های چندتایی می‌رویند و اگر بخواهید نامش را بدانید همان زعفران وحشی است که در مناطق زاگرس نشین مخصوصاً کرمانشاه به صورت خودرو رشد می‌کند.
خدیجه محمدی اولین بانوی زعفران کار کرمانشاهی می‌گوید: ما از گذشته‌ها در روستا و اطراف تپه‌ها و دشت‌ها این گیاه را دیده بودیم ولی باور محلی ما بر این بود که این‌ها سمی است و قابل مصرف نیست، چون ما گمان می‌کردیم زعفران تنها در خراسان رشد می‌کند نه منطقه ما.
او می‌گوید: بعد از آنکه در کلاس اموزشی زعفران در سال ۹۰ شرکت کردم استاد ما در مورد این گل‌ها توضیح داد که کرمانشاه خاستگاه اصلی کشت زعفران بوده و اب و هوایی مستعدی برای رویش زعفران دارد و همین باعث شد برای اولین بار در استان یک هکتار زمین زیر کشت ببرم.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: بر اساس اسناد و شواهد و آنچه در کتب قدیمی آمده است سابقه کشت زعفران در کرمانشاه به زمان هخامنشیان می‌رسد.
آقای احمدی می‌گوید: با توجه به شرایط آب و هوایی استان در سال‌های اخیر تلاش کرده‌ایم تا سطح زیر کشت را بالا ببریم.
کیفیت بالای زعفران کرمانشاه
به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی زعفران کرمانشاه از نظر رنگ دهی و کیفیت و بر اساس آزمایش‌ها و آنالیز‌هایی که در آزمایشگاه‌های معتبر انجام شده بالاترین کیفیت را نسبت به زعفران سایر مناطق کشور از جمله خراسان دارد، از طرف دیگر با کشت زعفران می‌توان اشتغال فصلی مناسبی ایجاد کرد.
زعفران گیاهی سازگار با شرایط خشک سالی
علاوه بر این زعفران گیاهی کم آب بر است و بیشتر نیاز آبی آن از باران تامین می‌شود و تنها به یک یا دو آبیاری نیاز دارد. 
خانم خدیجه محمدی می‌گوید: در مناطق محرومی مانند عثمانوند دربخش سرفیروزآباد به دلیل خشکسالی و نبود آب‌های زیرزمینی فقط دو باران که بارید محصول کشاورزان این منطقه به بار نشست و آن‌ها خوشحال شدند.
اما با همه این مزایا سطح زیرکشت زعفران در استان کرمانشاه هنوز ۴۵۶ هکتار است در حالی که کشت‌هایی با نیاز آبی فراوان مانند سیب‌زمینی و پیاز حدود ۹ هزار و ۲۰۰ هکتار را شامل می‌شود.
کارشناسان می‌گویند: میزان مصرف آب در این کشت‌ها حدود ۸ تا ۹ هزار متر مکعب است که ۹۰ در صد ان از آب‌های زیر زمینی تامین می‌شود و برای به ثمر نشستن آن‌ها در یک سال آبی حدود ۸۲ میلیون و ۸۰۰ هزار مترمکعب آب مصرف می‌شود در حالی که با اصلاح الگوی کشت و افزایش یک سوم این میزان به کشت زعفران چیزی حدود ۱۸ میلیون مترمکعب در مصرف آب‌های زیرزمینی صرفه‌جویی می‌شود.
زعفران گیاهی گران قیمت است و در میان ادویه جات حرف اول را از نظر ارزش اقتصادی می‌زند و سود خوبی می‌تواند نصیب کشاورزان کند واین در حالی است کهبسیاری از کشاورزان کرمانشاهی امسال محصول پیاز را به دلیل نبود صرفه اقتصادی در زمین رها کردند در حالی که منابع آب‌های زیرزمینی را هم به تاراج بردند آن هم در دشت‌هایی که دشت‌های ممنوعه اعلام شدند.
کارشناسان آب منطقه‌ای می‌گویند: احتمال ایجاد فروچاله در این دشت‌ها زیاد است.
به گفته مدیر عامل اب منطقه‌ای استان این دشت‌ها پتانسیل خود را از دست داده اند، اقای شهلایی می‌گوید: دشت‌هایی مانند روانسر، سنجابی، ماهیدشت، دشت ذهاب و هرسم دشت‌های ممنوعه هستند.
خانم چنور محمدی زعفران کار اهل روانسر می‌گوید: متاسفانه بسیاری از این افراد که سیب زمینی و پیاز کشت می‌کنند کشاورزان 
استان‌های دیگرهستند و، چون کشت این محصولات در استان آن‌ها تقریباً ممنوع است زمین‌های این مناطق را با قیمت بالا اجاره می‌کنند که همین باعث شده تا کرایه زمین بالا برود و کشاورزانی مانند ما که زعفران کار هستیم و زمین کمی داریم از عهده اجاره این زمین‌ها بر نیاییم.
او اضافه می‌کند خشکسالی و استفاده بیش از حد از منابع زیر زمینی وضعیت حادی در منطقه ایجاد کرده و امسال حتی سراب روانسر برای اولین بار خشک شد که یکی از دلایل آن استفاده بیش از حد از چاه‌های مجاز و غیرمجاز اطراف برای آبیاری سیب زمینی و پیاز و ذرت است.
حمایت‌ها کافی نیست
اما حمایت از کشت زعفران معمولا در پیاز زعفران خلاصه می‌شود. پرویزی فر مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کرمانشاه می‌گوید: در هر هکتار نیمی از پیاز رایگان در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد و مابقی را خود کشاورز باید تامین کند.
اما زعفران کاران می‌گویند: تهیه نیمی از پیاز زعفران هم برای ان‌ها دشوار است و گران تمام می‌شود چرا که قیمت‌ها به شدت افزایش یافته عده‌ای دیگر هم توزیع آن را در مناطق مختلف مناسب نمی‌دانند.
زعفران با برند کرمانشاه هنوز شناخته شده نیست و نیاز به تبلیغ دارد
خانم خدیجه محمدی هم از نبود بازارفروش زعفران در استان گلایه دارد. او می‌گوید: کدام فروشگاه زنجیره‌ای در کرمانشاه زعفران این استان را به فروش می‌رساند؟ مغازه‌ها را که نگاه می‌کنیم اکثرا زعفران شهر‌های دیگر که کیفیت کمتری نسبت به کرمانشاه دارد را می‌فروشند.
او می‌گوید: کرمانشاه استانی مرزی است و می‌توان از ظرفیت مرز‌ها استفاده کرد و بازار عراق را در اختیار گرفت، اما برای فروش و صادرات به عراق تاکنون اقدام خاصی صورت نگرفته است.
آقای جلیلیان زعفران کار در بخش سر فیروز اباد که امسال ۲۰ هکتار زمین زیر کشت زعفران داشته می‌گوید: زعفران را به صورت فله‌ای با برند‌های معروف خراسان جنوبی به کشور کویت صادر کرده است.
یکی از مشکلات زعفران کاران برای فروش همین نبود برند و فروش به صورت فله‌ای است. در استان کرمانشاه ۵ واحد کارگاهی و ۷ واحد روستایی بسته بندی ایجاد شده است که کافی نیست و باید تسهیلات مناسب برای ایجاد کارگاه‌های بسته بندی در اختیار زعفران کاران قرار گیرد.
خانم یاری یکی از کسانی است که در روستای خود با ایجاد کارگاه بسته بندی زعفران برای سه نفر شتغال ایجاد کرده است. او می‌گوید: وقتی که فقط تولید کننده هستی و کار بسته بندی را انجام نمی‌دهید نمی‌توانید به طور کامل از کشت خود سود ببریم، اما با ایجاد صنعت بسته‌بندی علاوه بر تداوم کار برای کارگران می‌توان سود حاصل از بسته بندی را هم به دست آورد.
او ادامه می‌دهد ابتدا مغازه داران کرمانشاهی حاضر به خرید محصولش نبودند، اما با گذشت یک سال رفته رفته به کیفیت محصول پی برده اند و هم اکنون بازار بهتری نسبت به پارسال به دست آورده است.
زندیان کارشناس صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید: علاوه بر این‌ها درصدد هستیم تا صنایع تبدیلی مانند قرص زعفران، اسپری زعفران و دم نوش آن را هم در استان ایجاد کنیم و سرمایه گذران می‌توانند در این بخش سرمایه گذاری کنند و سازمان جهاد کشاورزی هم با دادن تسهیلات از ان‌ها حمایت خواهد کرد.
حالا با توجه به شرایط مساعد استان حمایت از کشاورزان زعفران کار و توسعه سطح زیرکشت می‌تواند خط مقدم کشاورزی پایدار باشد.
*گزارشگر: پروین شهسواری
ثبت دیدگاه